Crusader Kings III Review (marcus classius)
Girizgâh
Crusader Kings III, oldukça başarılı bir büyük strateji oyunu. Bir haneyi ve (yeterince güçlüyseniz) bir hanedanı yönettiğiniz, entrikalarla boğuştuğunuz (belki de boğuşturduğunuz), her türden grupla (vasallar, süzerenler, köylüler, cadılar, aristokratlar, şövalyeler, komutanlar, din adamları, kutsal tarikatlar vs.) ilişkilerde bulunduğunuz, ordular kurup fetihler yaptığınız veyahut topraklarınızı savunduğunuz, bir soylu olarak sizden sonra başa geçecek olan varisinizi hazırladığınız (veya hazırlattığınız) ve daha sayamadığım birçok Orta Çağ elementini gözlemleyebildiğiniz ve aktif olarak deneyimlediğiniz bir simülasyon demek yanlış olmaz sanırsam. Serinin önceki oyunlarını oynamamış biri olarak oldukça eğlendim ve diğer Paradox oyunlarına nazaran anlaşılması daha kolay buldum. Arayüz gayet açık, görsellik oldukça hoş ve açıklamalar diğer Paradox oyunlarının aksine çok çok daha net. Bu konuda daha rafine bir oyun olduğu söylenebilir.
Genel Hatlar
İlk kısımda genel bir giriş yaptım ve oyunun ne olduğunu üstünkörü anlattım. Oyunda diğer büyük strateji oyunlarında da olduğu gibi bir ülke yönetiyorsunuz, evet ama bu sefer esas olan ülkenizden ziyade haneniz/hanedanınız. Öyle ki oyunumuz Orta Çağ'da geçtiğinden iç içe bir sürü devlet yapısı var. Örneğin Kutsal Roma İmparatorluğu birçok devletçikten meydana geliyor ve merkezi otorite oldukça zayıf durumda. Kayzerin altında kalan tüm vasallar birbiriyle güç mücadelesi verebiliyor, yeterince güçlülerse elektör heyetine katılabiliyor (hatta kayzer dahi olabiliyor), süzerenin konseyinde çeşitli görevler alabiliyorlar. Burayı uzatmanın pek bir anlamı yok şayet Orta Çağ konusunda az çok bilginiz varsa oyun sizi içine çekecek ve dönem bilgilerini size katacaktır.
Oyunun ciddi anlamda büyük bir derinliği var. Yaptığınız stratejik evlilikler veya evlilik dışı ilişkileriniz (ki kültürünüze göre ayıplanma ihtimali çok yüksektir) nesiller sonra dahi karşınıza çıkabiliyor veya başınıza dert olabiliyor. Evlenen bireyler arası dil ve kültür, statü, din ve mezhep gibi birçok alt mekanik var. Bu alt mekanikler, oyunun diğer birçok mekaniğinde de olduğu gibi oyunu zenginleştiriyor. Bir rehber yazmadığımdan uzun uzadıya bu konunun üzerinde durmayacağım.
Dininize, mezhebinize ve yönetim biçiminize göre ruhban sınıfı oldukça derince işlenmiş. Örneğin feodal sistemde, soyluluk unvanlarının yanında bir de ruhban sınıfın kendi hiyerarşisi var. Bu ruhbanlar; en düşük olarak yardımcı piskopos ve en yüksek olarak da papaya kadar gidiyor. Hangi kademeden ruhbanla yüz göz olacağınızı ise sizin kendi feodal unvanınız belirliyor. Örneğin bir kont, yardımcı piskoposla ilişkiler kurup konseyinde tutarken daha yüksek feodal soylular da doğal olarak daha yüksek kademeden bir ruhbanla çalışıyor. Bu ruhbanlar, aranızdaki ilişkiye göre size cenneti de cehennemi de yaşatabilir. Örneğin din adamınızla ilişkiniz kötüyse hakkınızda kötü fetvalar yayacak ve olabildiğine kötüleyecektir sizi. Aksine, ilişkiniz iyi durumdaysa eğer size askerler sağlayacak ve kilise gelirlerinden bir pay ödeyecektir. Paragrafın başında da verdiğim gibi oyun içerisinde birçok din ve mezhep var. Doğal olarak her mezhebin kendi inançları ve ilkeleri var. Her dini/mezhebi tek tek anlatmayacağım, sadece feodal ve Hristiyan kombinasyonundan kısaca bahsettim.
Her karakterin bir kişiliği, kabiliyetleri ve kusurları var. Bunlar, aynı gerçekte olduğu gibi sonradan da kazanılabilir veya doğuştan da gelebilir. Elbette ebeveynler ve vasiler büyük yer tutuyor burada.
Bu başlıkta oyunun derinliğiyle ilgili ipuçları verdim desem yeridir. Oyunun kendisi bundan çok daha fazlası.
Ek Paketler ve Atölye
Paradox oyunlarına aşina olanlar bilecektir ki ana oyun olabildiğine ham çıkar. Oyun, gelen ek paketlerle bir anlam kazanır gibi bir şey ama bu demek değil ki oyunun kendisi zayıf. Hayır. Crusader Kings, kendi başına da oldukça başarılı bir oyun. Oyunun şu ana kadar çıkmış olan ek paketleriyle ilgili kısa kısa birkaç cümle yazacağım ama sadece kozmetik olan paketler hakkında bir şey eklemeyeceğim.
Northern Lords: Genel olarak İskandinavya ve Vikingler üzerine yoğunlaşan bir ek paket. Kültüre ait şarkılar, mekanikler ve görseller ekleyen beğendiğim bir paket. Özellikle indirimdeyse ve Vikinglere ilgi duyuyorsanız kesinlikle alınabilir.
Royal Court: Saray ve kültür mekaniği üzerine yoğunlaşan ve oyunun ilk genişleme paketi. Oyuna fiziksel saraylar eklemenin yanı sıra, kültürleri melezleme, eser yaptırma ve sergileme özelliğini de beraberinde getiriyor. Adından da anlaşılabileceği genel anlamda saray üzerine yoğunlaşan bir ek paket. Oyunu derinleştiren, içerik kazandıran güzel bir paket olduğunu düşünmüyorum. Alınabilir.
Fate of Iberia: İberya üzerine yoğunlaşan ve "Struggle" adında orta ölçekli bir mekanik ekleyen güzel bir ek paket. İberya, üzerindeki Müslüman ve Hristiyanların sürekli güç mücadelesi verdiği bir bölge olduğundan oyuna ayrı bir tat kattığını söylemek mümkün. Değerlendirilebilir.
Friends & Foes: Paradox'un açgözlülüğünün yansıması diyebileceğimiz ek paketimsi. Arkadaşlık mekaniğinin üzerinde duruyor ve oyuna yeni diyaloglar ekliyor. Ne kadar gerekli olduğu tartışılır.
Ek paketlerden az çok bahsettim. Onun dışında oyunun tutkulu bir topluluğu var ve atölye anlamında da sürekli ilerliyor. Oyunu baştan sona değiştiren modlar da var, oynanışı ufak tefek geliştiren modlar da. Oyunu ham olarak deneyimledikten sonra bir de modlara göz atılmasını tavsiye ediyorum.
Ayrı olarak bahsetmek istiyorum ki Strategyturk ekibinin çok başarılı bir Türkçe çevirisi var. Kendileri, her güncelleme ve ek paket sonrası çeviriyi güncelliyorlar. Verdikleri emek takdire şayan, teşekkür ediyorum.
Kapanış
Başarılı, derin ve uzun soluklu bir oyun. Paradox'un ek paket rezilliği üzerinde yeterince konuşulduğunu düşündüğümden ekstra bir şey eklemeyeceğim. Dönemi severler için cevher niteliğinde. Dili olmayan arkadaşlar da Strategyturk'ün çevirisine kesinlikle şans vermeli.
Benim yazacaklarım bu kadardı, vaktini ayırıp okuyan arkadaşlara teşekkür ediyorum. İncelemenin yorumlarını açık bırakacağım, eklemek istediği herhangi bir şey olan lütfen çekinmeden yazsın. Alacak arkadaşlara şimdiden iyi oyunlar.